MIJN BLOGS IN HET ARCHIEF
MISVERSTANDEN ROND HET SPROEI GEDRAG VAN KATTEN
Een regelmatig voorkomend probleem waar katteneigenaren mee te maken kunnen krijgen is het sproei gedrag van katten. De kat die met iets gebolde rug zijn achterlijf naar een object went en met trappelende voorpootjes, de staart als een vlag omhoog, vaak met een trillend puntje en een afwezige blik in de ogen een straal urine verticaal tegen het doelwit spuit. Omdat over dit natuurlijke gedrag van de kat nogal wat misverstanden bestaan, geef ik in deze Katse Spinsels wat verduidelijking.
Misverstand: poezen sproeien niet, alleen katers sproeien
Katers sproeien vaker dan poezen, maar elke kat markeert zijn territorium in de vorm van urine sproeien. Verschillende wetenschappers( Budianski, Corbett, Liberg, Liberg en Sandell) hebben hier onderzoek naar gedaan bij in vrijheid levende katten. Zij tonen onder meer aan dat de frequentie van het sproeien afhankelijk is van het feit of de kat op doortocht is(van het ene jachtgebied naar het andere), van de sekse, van de reproductieve status waarin de kat verkeert(is de poes krols, is er een krolse poes in de omgeving) en van de sociale volwassenheid van de kat. Zo stelt Budianski dat poezen gemiddeld één maal per uur en katers gemiddeld twaalf maal per uur sproeien tegen verticale objecten op hun route. Dit komt neer op ongeveer elke vijf meter! Katten sproeien periodiek op dezelfde plek op belangrijke punten in het territorium: aan de grens van het territorium, bij kruisingen van paadjes, tegen bomen. Zo geven zij informatie door aan andere katten: dit gebied is van mij of kom niet in mijn buurt. In de documentaire van John Bradshaw en Sarah Ellis kon je goed zien hoe katten op deze manier een zelfde gebied kunnen doorkruisen, zonder elkaar tegen te komen. Een perfect time sharing schema dus!
Ook de binnenshuis levende kat markeert op deze manier het territorium tegen mogelijke indringers van buiten of om boodschappen door te geven aan andere in huis levende katten. Je kunt je voorstellen dat hoe meer katten een gebied of een huis delen, des te groter de noodzaak wordt om te markeren. Sproeien wordt zo ingezet als belangrijk communicatiemiddel om de onderlinge afstand te vergroten.
Misverstand: na een castratie sproeit een kat niet
Dit geldt alleen voor het hormonaal sproeien. Het gedrag dat de kat vertoont als hij/zij geslachtsrijp is en daarmee de bereidheid tot paren aangeeft. In dit geval wordt sproeien dus ingezet als afstand verkleinend communicatiemiddel door krolse poezen en intacte katers.
Het castreren van de kater of poes voor het bereiken van de geslachtsrijpe leeftijd geeft zeker geen 100% garantie dat de kat niet gaat sproeien. Het enige sproeien dat niet meer vertoond wordt is het hormonaal sproeien. Onderzoek toont aan dat 10% van de gecastreerde katers en 5% van de gecastreerde poezen door gaan met sproeien(Hart en Cooper, 1984).
Afbeelding: dekkende kater
De door intacte katers en poezen gesproeide urine ruikt sterker door de grotere hoeveelheid felinine die de urine bevat. Deze toevoeging wordt geactiveerd door testosteron. Intacte katers scheiden hiervan ongeveer drie maal zoveel uit als gecastreerde katers en vijf maal zo veel als poezen.
De aanwezigheid van krolse poezen kan overigens wel onrust geven bij ook gecastreerde katers, waardoor deze meer gaan sproeien.
Misverstand: ik weet niet of mijn kat sproeit of plast
Wat het verschil tussen plassen en sproeien lastig kan maken is het feit dat sommige katten in sproeihouding plassen en sommige katten horizontaal sproeien. Simpelweg sproeit de kat horizontaal als er geen verticaal object is waartegen de gesproeide urine terecht komt. Je kunt dan de gesproeide urine als een lange streep op bijvoorbeeld een tafel tegenover het raam(met zicht op vreemde katten) zien. Het kan ook zijn dat de kat niet durft sproeien in de aanwezigheid van een meer zelfverzekerde kat en dan horizontaal sproeit. Een kat kan ook horizontaal “sproeien” als de kattenbak in zijn/haar beleving niet goed is. Dan hebben we het niet meer over sproeien, maar over plassen.
Afbeelding: gesproeide urine
Als je kat binnenshuis sproeit, of het nu horizontaal of verticaal is, is het belangrijk dat je nagaat of je kat medisch in orde is. Een kat die in sproeihouding zijn/haar urine loost kan pijn ervaren bij het plassen. Staand plassen geeft vooral bij (gecastreerde)katers minder pijn, vandaar dat de houding aangepast wordt. Daarom is ook bij een sterke verdenking op sproeien een urine onderzoek vereist.
Misverstand: mijn kat is boos/beledigd, daarom sproeit hij
Het is te kort door de bocht om te zeggen dat je kat boos is omdat je minder thuis ben, met vakantie bent geweest of omdat er gezinsuitbreiding is geweest. Het gaat erom dat je kat door de veranderingen in de leefomgeving stress ervaart. Van hieruit kan hij/zij sproeien inzetten(het afzetten van de eigen geur) om zichzelf gerust te stellen, om de leefomgeving weer vertrouwd te maken.
Tot slot een weetje over droogsproeien
Je hebt het vast wel eens gezien. Je kat staat echt in sproeihouding, maar er komt geen urine uit. Mogelijk kom je net thuis, staat je kat op het voer te wachten, dat je in zijn bakje doet. Je kat is dan positief opgewonden, de reden waarom hij droog sproeit.
Erg zelfverzekerde katten kunnen ook droog sproeien inzetten als de boodschap(het geurmerk) niet gelezen gaat worden door de kat voor welke het bestemd is. Dit kan zowel optreden bij stress van buitenaf(de vreemde kat die door de tuin loopt) als bij stress binnenshuis.
Meer weten over het sproei gedrag van je eigen kat
In dit artikel heb ik wat algemene feiten en misverstanden over sproeien gedeeld. Als je kat in huis sproeit, is het belangrijk om nadat een medische oorzaak is uitgesloten, de motivatie van de kat te achterhalen om het gedrag te veranderen. Daarvoor kun je een gedragstherapeut inschakelen.
Een regelmatig voorkomend probleem waar katteneigenaren mee te maken kunnen krijgen is het sproei gedrag van katten. De kat die met iets gebolde rug zijn achterlijf naar een object went en met trappelende voorpootjes, de staart als een vlag omhoog, vaak met een trillend puntje en een afwezige blik in de ogen een straal urine verticaal tegen het doelwit spuit. Omdat over dit natuurlijke gedrag van de kat nogal wat misverstanden bestaan, geef ik in deze Katse Spinsels wat verduidelijking.
Misverstand: poezen sproeien niet, alleen katers sproeien
Katers sproeien vaker dan poezen, maar elke kat markeert zijn territorium in de vorm van urine sproeien. Verschillende wetenschappers( Budianski, Corbett, Liberg, Liberg en Sandell) hebben hier onderzoek naar gedaan bij in vrijheid levende katten. Zij tonen onder meer aan dat de frequentie van het sproeien afhankelijk is van het feit of de kat op doortocht is(van het ene jachtgebied naar het andere), van de sekse, van de reproductieve status waarin de kat verkeert(is de poes krols, is er een krolse poes in de omgeving) en van de sociale volwassenheid van de kat. Zo stelt Budianski dat poezen gemiddeld één maal per uur en katers gemiddeld twaalf maal per uur sproeien tegen verticale objecten op hun route. Dit komt neer op ongeveer elke vijf meter! Katten sproeien periodiek op dezelfde plek op belangrijke punten in het territorium: aan de grens van het territorium, bij kruisingen van paadjes, tegen bomen. Zo geven zij informatie door aan andere katten: dit gebied is van mij of kom niet in mijn buurt. In de documentaire van John Bradshaw en Sarah Ellis kon je goed zien hoe katten op deze manier een zelfde gebied kunnen doorkruisen, zonder elkaar tegen te komen. Een perfect time sharing schema dus!
Ook de binnenshuis levende kat markeert op deze manier het territorium tegen mogelijke indringers van buiten of om boodschappen door te geven aan andere in huis levende katten. Je kunt je voorstellen dat hoe meer katten een gebied of een huis delen, des te groter de noodzaak wordt om te markeren. Sproeien wordt zo ingezet als belangrijk communicatiemiddel om de onderlinge afstand te vergroten.
Misverstand: na een castratie sproeit een kat niet
Dit geldt alleen voor het hormonaal sproeien. Het gedrag dat de kat vertoont als hij/zij geslachtsrijp is en daarmee de bereidheid tot paren aangeeft. In dit geval wordt sproeien dus ingezet als afstand verkleinend communicatiemiddel door krolse poezen en intacte katers.
Het castreren van de kater of poes voor het bereiken van de geslachtsrijpe leeftijd geeft zeker geen 100% garantie dat de kat niet gaat sproeien. Het enige sproeien dat niet meer vertoond wordt is het hormonaal sproeien. Onderzoek toont aan dat 10% van de gecastreerde katers en 5% van de gecastreerde poezen door gaan met sproeien(Hart en Cooper, 1984).
Afbeelding: dekkende kater
De door intacte katers en poezen gesproeide urine ruikt sterker door de grotere hoeveelheid felinine die de urine bevat. Deze toevoeging wordt geactiveerd door testosteron. Intacte katers scheiden hiervan ongeveer drie maal zoveel uit als gecastreerde katers en vijf maal zo veel als poezen.
De aanwezigheid van krolse poezen kan overigens wel onrust geven bij ook gecastreerde katers, waardoor deze meer gaan sproeien.
Misverstand: ik weet niet of mijn kat sproeit of plast
Wat het verschil tussen plassen en sproeien lastig kan maken is het feit dat sommige katten in sproeihouding plassen en sommige katten horizontaal sproeien. Simpelweg sproeit de kat horizontaal als er geen verticaal object is waartegen de gesproeide urine terecht komt. Je kunt dan de gesproeide urine als een lange streep op bijvoorbeeld een tafel tegenover het raam(met zicht op vreemde katten) zien. Het kan ook zijn dat de kat niet durft sproeien in de aanwezigheid van een meer zelfverzekerde kat en dan horizontaal sproeit. Een kat kan ook horizontaal “sproeien” als de kattenbak in zijn/haar beleving niet goed is. Dan hebben we het niet meer over sproeien, maar over plassen.
Afbeelding: gesproeide urine
Als je kat binnenshuis sproeit, of het nu horizontaal of verticaal is, is het belangrijk dat je nagaat of je kat medisch in orde is. Een kat die in sproeihouding zijn/haar urine loost kan pijn ervaren bij het plassen. Staand plassen geeft vooral bij (gecastreerde)katers minder pijn, vandaar dat de houding aangepast wordt. Daarom is ook bij een sterke verdenking op sproeien een urine onderzoek vereist.
Misverstand: mijn kat is boos/beledigd, daarom sproeit hij
Het is te kort door de bocht om te zeggen dat je kat boos is omdat je minder thuis ben, met vakantie bent geweest of omdat er gezinsuitbreiding is geweest. Het gaat erom dat je kat door de veranderingen in de leefomgeving stress ervaart. Van hieruit kan hij/zij sproeien inzetten(het afzetten van de eigen geur) om zichzelf gerust te stellen, om de leefomgeving weer vertrouwd te maken.
Tot slot een weetje over droogsproeien
Je hebt het vast wel eens gezien. Je kat staat echt in sproeihouding, maar er komt geen urine uit. Mogelijk kom je net thuis, staat je kat op het voer te wachten, dat je in zijn bakje doet. Je kat is dan positief opgewonden, de reden waarom hij droog sproeit.
Erg zelfverzekerde katten kunnen ook droog sproeien inzetten als de boodschap(het geurmerk) niet gelezen gaat worden door de kat voor welke het bestemd is. Dit kan zowel optreden bij stress van buitenaf(de vreemde kat die door de tuin loopt) als bij stress binnenshuis.
Meer weten over het sproei gedrag van je eigen kat
In dit artikel heb ik wat algemene feiten en misverstanden over sproeien gedeeld. Als je kat in huis sproeit, is het belangrijk om nadat een medische oorzaak is uitgesloten, de motivatie van de kat te achterhalen om het gedrag te veranderen. Daarvoor kun je een gedragstherapeut inschakelen.